Weer zijn er banken in de moeilijkheden, in America en de rest van de wereld.

Maar voornamelijk in de VS, waarom daar eigenlijk?

In de VS draait het veelal gewoon om geld, en dan veel geld.

Geld voor de aandeelhouders maar vooral voor de CEO`s en de managers, bonussen dus.

Miljoenen dollars worden jaarlijks uitgekeerd aan CEO`s, niet eens om dat ze het zo geweldig doen maar door gemaakte afspraken bij indiensttreding en beloftes.

De managers die wel resultaten moeten behalen voor het bonus feest nemen grote risico`s en proberen winsten in het lopende jaar te boeken ongeacht of zo gevaarlijk zijn en waarschijnlijk later helemaal niet winst gevend zijn of verlies boeken.

Maar waarom zijn al die banken in de problemen gekomen in 2007 en 2008? Wat ging er mis en wat is het verschil met nu, als er al verschil is.

De globale banken crisis in 2007/2008 is ontstaan door dat banken (het gaat dan voornamelijk om handelsbanken) een nieuw product "verzonnen" om in te handelen en veel winst te maken.

Hoe ontstond dit product?

Als een gezin een hypotheek afsluit voor een woning staat daar het te kopen onroerend goed als zekerheid voor terugbetaling garant.

Dat is de basis voor een hypotheek, je geeft mensen niet zomaar grote geld bedragen om iets te kopen zonder dat de bank zeker is dat het terugbetaald wordt.

Het uitlenen van geld doe je om er geld aan te verdienen dat komt dan in de vorm van rente.

Rente is een percentage ( klein deel van het geleende geld tegen een winstmarge), de percentages verschillen van situatie tot situatie, bijvoorbeeld: als een bank meer risico loopt dan "normaal" is de rente hoger.

Een soort beloning voor het extra risico, die risico`s kunnen zijn dat de lener een hogere leeftijd heeft of een beroep waar niet veel vraag naar is.

Ook kan het onderpand (het aangekochte onroerend goed) verloren gaan door brand, slecht onderhoud, tornado`s , aardbevingen en overstromingen. De lener is daardoor verplicht door de bank een verzekering voor af te sluiten, maar als de lener de verzekering premies daar niet voor betaald is er ook geen dekking.

Ook kan de marktwaarde van onroerend goed dalen en zo "onderwater" komen staan.

Dat betekent dat het bedrag van het geleende geld of de schuld op enig moment hoger is dan de waarde van het Onroerend goed.

Als dan de lener niet meer kan of wil betalen en de bank het onroerend goed wat in onderpand is gegeven gaat verkopen minder opbrengt dan de schuld heeft de bank een verlies.

Van af het moment dat de banken de Collateralised Debt Obligation of CDO uitvonden was de onroerend goed markt in de VS groeiende, de economie liep goed er was genoeg werk en dat zette veel mensen aan om een eigenhuis aan te schaffen.

Daar profiteerden kleine plaatselijke bankjes van maar ook de makelaars en de hypotheekbemiddelaars van.

Maar een kleine bank heeft beperkte middelen en om optimaal te profiteren is het beter om de afgesloten hypotheek aan een grotere bank te "verkopen", het hypotheek contract had een relatief klein risico (het huis staat garant) en levert behoorlijk veel rente op.

De kopende banken stopten op hun beurt weer de losse hypotheken in een CDO met wel honderden te gelijk en lieten deze dan controleren op waarde door rating bureau.(Credit Rating Agency, CRA Een bureau die een waarde toekent aan een product (de CDO) op basis van zijn onderliggende waarde. Ze gebruiken hiervoor letters, zoals A, B, C, waarbij een hogere letter voor een hogere betrouwbaarheid en waarde staat. De bekendste ratingbureaus zijn Standard&Poor en Moody.

Hoe hoger de rating hoe hoger de waarde is van zo`n CDO.

Veelal werden de ratings hooggehouden ook al zaten er wat probleem hypotheken in, de rating bureaus verdienden aan hun onderzoek en keuring.

Als zo`n bank de CDO`s laat keuren en naar hun mening niet hoog genoeg door een rating bureau is beoordeeld gaan ze naar een ander.

Dus uit eigen belang en winst werd er wat "minder goed" naar gekeken, maar de gedachte was.. het risico is laag, het is immers een lening met een garantie.

En als er door de kopende bank al gesignaleerd was dat er wat minder goede hypotheken in zaten werden die in kleiner hoeveelheden toegevoegd aan een CDO met veel goede hypotheken.

Daardoor was het in de mix weer een trippel AAA CDO, de hoogste waardering die zo`n pakket kon krijgen.

De CDO werd dan weer doorverkocht aan een grote handelsbank die deze weer doorverkocht aan andere banken en investeerders.

De bizznes werd booming, winsten enorm en de vraag was groot, groter dan het aanbod

De handelsbanken (de eerste kopers) betaalden steeds hogere premie`s voor de hypotheken dat de makelaars en kleine plaatselijke hypotheekverstrekkers steeds vaker hypotheken verstrekten aan mensen zonder werk of inkomen, werden de onderpanden, de woningen hoger getaxeerd.

Ook de hoogte van de rente was een factor waar meer premie voor werd betaald, een lening met een lange vaste rente periode was minder waard dan een lening met een variabele rente.

De makelaars en bemiddelaars speelden daar handig op in en verstrekten mensen zonder inkomen hypotheken met variabele rentes maar met een korte vast rente periode, met het argument dat als de rente variabel en hoger wordt dan sluit je gewoon een nieuwe hypotheek af of verkoopt het huis. De huizenprijzen stegen ook gestaag door dat de vraag gestegen was.

Zo namen mensen soms meerdere hypotheken om te profiteren van de verwachte waardestijging, sommige huizen werden in een jaar wel 100.000 dollar meer waard!

En iemand zonder inkomen of geld kijkt niet zo nou naar de voorwaarden of waarde van wat ze opeens konden kopen en lenen.

Iedereen verdiende veel geld, de bemiddelaars, makelaars, banken, rating bureaus en vooral de grote handelsbanken.

Door dat de vraag en premies zo hoog waren werden ook minder goed hypotheken toch gekocht en in lager gerate CDO`s gestopt. De zogenaamde subprime mortgage.

Deze BBB of zelf CCC gerate CDO`s werden volop vekocht en niet zelden door de kopers weer in AAA CDO`s verstopt en weer als AAA verkocht.

Maar stel je hebt een voorraadje van de CDO`s op voorraad liggen en de waarde zakt door wanbetaling of waardedaling van de onderliggende garantie, de woningen dus.

Veel van de hypotheken waren afgesloten met variabele rente met een korte rentevaste periode en de vaste periodes lopen af.

Dan gebeuren er twee dingen, de rente moet opnieuw onderhandeld worden of de rente wordt door de houder van die hypotheek verhoogd en onbetaalbaar voor de lener.

Als er over de hypotheek opnieuw moet worden onderhandeld moet de creditwaardigheid van de lener weer op nieuw worden vastgesteld net als de waarde van het onroerend goed.

Doordat rentevaste periodes veelal eindigden in 2007 en door dat onroerend goed niet meer steeg maar daalde door verkopende leners die de rente niet meer konden betalen en ook niet konden oversluiten door die daling en gebrek aan kopers ging het langzaamaan mis.

Een paar slimmeriken hadden dit wel zien aankomen, zoals de bekendste Michael Burry, het verhaal hierover is verfilmd in de met sterren overgoten cast van THE BIG SHORT.

Deze film legt uit hoe sommige slimme mensen het zagen aan komen en speelden daar op in door short te gaan op die CDO`s.

Een andere film MARGIN CALL laat zien hoe een risico analist van een grote handelsbank beseft dat ze veel risico lopen met hun voorraad CDO`s en de leiding van dat bedrijf weet te overtuigen dat deze CDO`s als verwacht in waarde zullen dalen de ondergang van die bank zou betekenen.

Voor de liefhebbers is en nog een andere film die gaat over hoe de Amerikaanse regering onder het presidentschap van Gorge Buch de banken ging "redden" door er miljarden is te steken van de Amerikaanse belastingbetalers, deze filmTO BIG TO FALL is met een mindere cast dan de andere twee minder interessant maar laat de Amerikaanse graai cultuur goed zien.

Doordat banken hun CDOs zo snel mogelijk probeerden te verkopen stortte de boel in met als gevolg een wereldwijde crisis.

En het lijkt erop dat we weer die kant opgaan, de Amerikaanse banken namen weer te veel risico voor korte termijn boekhoudkundige winsten om de bijbehorende bonussen te incasseren. Ze kochten met geld van klanten aandelen en andere belegging producten. De rente was zo laag dat de aandelen de beste mogelijkheid was om rendement te maken. Maar om de inflatie te remmen verhoogden regeringen wereldwijd de rente en aandelen werden weer afgestoten. Dat leidde weer tot een rusteloze markt.

Er hoefde maar een bank in de problemen te raken en er breekt paniek uit. Dit gebeurde met een bank in Zwitserland. Dat land staat hoog aangeschreven als betrouwbaar en stabiel. Beleggers en investeerders dachten, als daar problemen zijn met banken wat is de situatie dan in Amerika.? met in het achterhoofd de crisis van 2007.

Velen kozen voor het zekere voor het onzekere en namen massaal geld op en stoten hun aandeel in belegging portefeuilles af. Maar als de aandelen in de portefeuilles laag staan en de bank geen nieuwe deelnemers kan vinden moet er met verlies verkocht worden

En dat gebeurde dan ook. Als je genoeg reserves hebt als bank kun je dan jouw klanten uit betalen. Maar reserves zijn dood geld zonder opbrengst en zonder winst geen bonus. Dus werd alles in aandelen omgezet.

Als een belegger aandelen koopt en ze dalen in waarde is dat het probleem van die belegger. Maar als de bank die belegger een deel van een fonds verkoopt met gegarandeerd rendement ga je in de problemen raken. Normaal schuift een bank dan met de aandelen en wachten op een stijging, maar als alle klanten uit willen stappen en geld opnemen ontstaat er een cache tekort. Het vertrouwen in die bank stokt en de eigen beurswaarde (aandelen) zakken in.

Zolang echte paniek uitblijft is er nog geen probleem, maar anders hebben we het einde van deze nieuwe crisis nog niet bereikt. Zolang banken veel risico's blijven nemen voor korte termijn boekhoudkundige winsten en winst die alleen nog in boeken voorkomt uitkeert als rendement aan aandeelhouders om de koers op te krikken en bonus aan eigen personeel en bemiddelaars en tussenpersonen blijf het risico hoog.